ଏଠି ଭାରତୀୟ ବିବାହ ସଂସ୍କୃତି ବିଷୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି:
ଭାରତୀୟ ବିବାହ ସଂସ୍କୃତି (Indian Wedding Culture in Odia):
ଭାରତରେ ବିବାହ କେବଳ ଦୁଇଜଣ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଦୁଇଟି ପରିବାର, ଦୁଇଟି ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରାଙ୍କର ଏକତା ଅଟୁଟ ବନ୍ଧନ ଅଟୁଟ ବନ୍ଧନ। ଭାରତୀୟ ବିବାହରେ ଧାର୍ମିକ ରୀତି-ନୀତି, ସଂଗୀତ, ନୃତ୍ୟ, ପୋଷାକ, ଓ ଖାଦ୍ୟ ପାନୀୟ ଏବଂ ପରିବାରିକ ସମ୍ମିଳନର ଏକ ଉତ୍ସବ ହୁଏ।
ମୁଖ୍ୟ ରୀତି-ନୀତିଗୁଡ଼ିକ:
- ମାଚାନ୍ଡି (Matchmaking): ବର ଓ କନ୍ୟା ଚୟନ ପରେ ଦୁଇପକ୍ଷରେ ଏକମତି ହୁଏ।
- ନିର୍ବନ୍ଧ (Engagement): ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ଏକ ଛୋଟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଯାହାରେ ଦୁଇପକ୍ଷ ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି।
- ହାଳଦି (Haldi Ceremony): ବିବାହ ପୂର୍ବ ଦିନ, ବର ଓ କନ୍ୟାଙ୍କୁ ହାଳଦି ଲଗାଯାଏ।
- ମେହେନ୍ଦି (Mehendi): କନ୍ୟାଙ୍କ ହାତ ଓ ପାଖରେ ମେହେନ୍ଦି ଲଗାଯାଏ।
- ବାହାଘର (Wedding Ceremony): ମନ୍ତ୍ରୋଚ୍ଚାରଣ, ଆଗ୍ନି ସାକ୍ଷୀରେ ସାତ ଫେରା/ସାତ ପଦୀ ଓ ମଙ୍ଗଳ ସୂତ୍ର ବନ୍ଧନ।
- ବିଦାୟି (Vidaai): କନ୍ୟା ତାଙ୍କର ପିତାଘର ଛାଡ଼ି ବରଘରକୁ ଯାଆନ୍ତି।
ଭିନ୍ନତା ଓ ଏକତା:
ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ବିବାହ ରୀତି-ନୀତି ଭିନ୍ନ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ପ୍ରେମ, ଏକତା ଓ ପରିବାରିକ ବନ୍ଧନକୁ ସୁଦୃଢ କରିବା।
ଅବଶ୍ୟ! ନିମ୍ନରେ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ବିବାହ ରୀତି-ନୀତି ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ରମାନୁସାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି:
1. ନିର୍ବନ୍ଧ (Nirbandha) – ସାଂସ୍କୃତିକ ବା ଅନୁମତି ଅନୁଷ୍ଠାନ:
ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ଦୁଇ ପରିବାର ଦ୍ୱାରା ବର କନ୍ୟା ବିବାହ ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି ହୁଏ। ଏହାକୁ “ବାଗ୍ନଧି” ବା “ସାଗାଇ” ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।
2. ନିର୍ବନ୍ଧ ବେଳା (Nirbandha Bela):
ଏଠିରେ ବର କନ୍ୟାଙ୍କ ପରିବାର ପକ୍ଷରୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପହାର ଓ ବସ୍ତ୍ର ଦିଆଯାଏ।
3. ମାଣିକି ଝିଅ ଦେଖା (Bride Seeing Ceremony):
ଏହା ଗାଁ ଦେଶରେ ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ପ୍ରଥା, ଯେଉଁଠାରେ ବରପକ୍ଷ ଏସି କନ୍ୟାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଦେଖନ୍ତି।
4. ହାଳଦି ନେବା (Haldi Ceremony):
ବିବାହର ପୂର୍ବ ଦିନ, ବର ଓ କନ୍ୟାଙ୍କୁ ଗାଉରେ ହାଳଦି ଲଗାଯାଏ। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ମଙ୍ଗଳ କାମନା।
5. ଡିଉଢି ଦେବା (Sending Wedding Invitation):
ଉଚିତ ଦିନ ଦେଖି ବାହା ଉପରେ ଆତ୍ମୀୟ-ସ୍ନେହୀଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପଠାଯାଏ।
6. ବାହାଘର ଶୃଙ୍ଗାର (Wedding Setup & Decoration):
ଘରକୁ ଅଳଙ୍କୃତ କରାଯାଏ। ମଣ୍ଡପ ତିଆରି, ତୁଳସୀ ଚଉରା, ହାତ ଧୋଆ ପାଣି ଆଦି ବ୍ୟବସ୍ଥା।
7. ବାହା ଦିନ (Wedding Day):
କ. ଯାତ୍ରା (Barat):
ବର ତାଙ୍କର ବନ୍ଧୁ ବାନ୍ଧବ ସହ ଗୀତ, ବାଜା ଓ ଉତ୍ସବ ମାନେ ଗୋଟେ ଯାତ୍ରା ଭାବେ ଚାଲି ଆସନ୍ତି।
ଖ. ବିବାହ ମନ୍ତ୍ର ଓ ହୋମ (Sacred Rituals):
ପୁରୋହିତ ଦ୍ୱାରା ମନ୍ତ୍ର ପଠନ, ହୋମ, ଦେବତା ପୂଜା, ଏବଂ ଆଗ୍ନି ସାକ୍ଷୀରେ ବିବାହ କାର୍ଯ୍ୟ।
ଗ. କନ୍ୟାଦାନ:
କନ୍ୟାର ପିତା ବରଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଝିଅଙ୍କୁ ଦାନ କରନ୍ତି – ଏହା ବିବାହର ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ଅଂଶ।
ଘ. ହାତ ଗୁଠିବା (Tying Hands):
ବର-କନ୍ୟାଙ୍କ ହାତ ଗଠି ଦିଆଯାଏ ଓ ଏକ ସଂକେତ ଦିଆଯାଏ ଯେ ସେମାନେ ଏକ ଜୀବନ ଏକସାଥି ଅଟୁଟ ରହିବେ।
8. ବିଦାୟି (Bidai):
ବିବାହ ପରେ କନ୍ୟା ତାଙ୍କର ପିତାଘର ଛାଡ଼ି ବର ଘରକୁ ଯିବା – ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭାବୁକ ଅନୁଷ୍ଠାନ।
9. ଗୃହପ୍ରବେଶ (Grihaprabesh):
ନୂଆ ବଧୂଙ୍କୁ ବର ଘରେ ଶୁଭ ଲକ୍ଷଣ ସହ ବାହାର ଫୁଲ, ଦୀପ, ଓ ଆରତି ସହ ବିତରଣ କରାଯାଏ।
ଏହି ଭାବେ ଓଡ଼ିଆ ବିବାହ ଏକ ଧାର୍ମିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ସାମାଜିକ ବନ୍ଧନର ପ୍ରତୀକ ଅଟୁଟ ଆନନ୍ଦ ଓ ଶୁଭ ସମ୍ମିଳନ।
ଏହିଠାରେ ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ବିବାହ ରୀତି-ନୀତି ବିଷୟରେ ଏକ PDF ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ (Word ଫାଇଲ) ତିଆରି କରାଯାଇଛି:
ଫାଇଲ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ କରନ୍ତୁ – ଓଡ଼ିଆ_ବିବାହ_ରୀତିଗୁଡ଼ିକ.docx